Niewiara i ateizm zagubieniem się człowieka
1. Czym ateizm różni się od
braku wiary? 1 J 5,9-10
Nie wierzy ten, kto - zdając
sobie sprawę z tego, że jakaś prawda jest przez Boga objawiona - świadomie ją
odrzuca lub wątpi w jej prawdziwość. Ateizm zaś
polega na tym, że oprócz prawd objawionych odrzuca się jeszcze ponadto samo
istnienie Boga. Brak wiary, wyrażający się w świadomym powątpiewaniu w jakąś
objawioną przez Boga prawdę, znieważa Go, ponieważ zarzuca Mu nieprawdomówność
i niszczy przyjacielskie nastawienie do Niego. Trudno bowiem przyjaźnić
się z kimś i równocześnie mu
nie wierzyć. Wiara jest fundamentem każdej
przyjaźni. Św. Jan powie: „Kto nie wierzy Bogu, uczynił Go kłamcą” (1 J
5,10).
2. Czy każda wątpliwość
dotycząca dziedziny religijnej
jest zaprzeczeniem wiary? 1 Tm 1,3-4
Chociaż nie można wątpić
w prawdomówność
Boga, trzeba jednak zastanawiać
się nad tym, które nauki
przekazane przez ludzi zostały faktycznie przez Niego nam objawione, i odrzucić
nie pochodzące od Niego zabobony.
Pewna i zgodna z objawieniem Bożym jest nauka podawana przez Kościół, gdyż
Duch Święty strzeże złożonej w nim prawdy. Można, a nawet trzeba nieraz
zastanawiać się
nad tym, czy przekazywana przez niektórych chrześcijan nauka zgodna jest z
Pismem św. i nauczaniem Kościoła. Taka wątpliwość
nie wypływa oczywiście z braku
wiary.
Trzeba też odrzucać wymyślone
przez nas samych lub przez innych ludzi fałszywe obrazy jakiegoś urojonego
boga, który nie istnieje w rzeczywistości, np. obraz boga-starca, złośliwego
„żandarma” pragnącego znęcać się
przez wieczność nad grzesznikami. Mamy zaś
przyjąć i uwierzyć
w Boga prawdziwego, takiego, jakim nam się
objawił, pragnącego z miłości doprowadzić nas do
wiecznego życia i szczęścia.
Istnieje forma pozornego ateizmu, polegająca na zwalczaniu różnych fałszywych
obrazów Boga. Ten rodzaj ateistów, odrzucający wymyślonych przez ludzi bogów,
nie musi być daleko od Boga prawdziwego.
3. W jakich wypadkach niemoralne
życie
może człowieka doprowadzić do niewiary lub ateizmu? J
3,19-21; 2 Kor 4,3-4
Czasami gloryfikuje się niewiarę
lub ateizm, wynosząc odrzucanie Boga do rangi „naukowego” podejścia do świata,
życia. Tymczasem w niektórych wypadkach niewiara i to, co nazywa się
ateizmem, jest rezultatem niemoralnego postępowania człowieka, jego pychy i
niechęci do przyjęcia prawdy o sobie samym, o swoim złym życiu. Gorzką
prawdę o sobie, o swojej niemoralności na ogół trudno przyjąć
człowiekowi, dlatego też usiłuje
nierzadko „zapomnieć” o niej. Temu zapominaniu
przeszkadza jednak odzywający się
ciągle głos sumienia. Żeby go zagłuszyć, człowiek
unika tego, co przypomina mu Boga, Jego przykazania i przykrą prawdę o sobie.
Dlatego też oddala się od Kościoła, nie uczestniczy w liturgii, we Mszy św.,
nie przystępuje do sakramentów, szczególnie unika sakramentu pojednania, nie
modli się, nie robi rachunku sumienia, nie zastanawia się nad sobą. Nieraz człowiek
tak się oddala od religii, że staje się ateistą. Chce, aby Boga nie było, w
przeciwnym bowiem razie musiałby zmienić swoje postępowanie.
Usiłuje więc udowodnić sobie, że
nie ma ani Boga, ani życia wiecznego, ani zbawienia, ani potępienia. Ta forma
ateizmu jest właściwie wewnętrzną walką z Bogiem.
Nieraz walka z głosem sumienia
przyjmuje patologiczny wręcz charakter: człowiek nie tylko izoluje się od
wszystkiego, co niepokoi go wewnętrznie, lecz - czując swoją moralną nędzę
- zaczyna jeszcze otwarcie walczyć z Bogiem, źródłem
dobra, prześladując Kościół, wierzących, wyśmiewając tych wszystkich, którzy
żyją uczciwie. Nie rozumie, że całe jego zachowanie się jest tragiczną
walką z głosem sumienia, poszukiwaniem samousprawiedliwienia i uspokojenia
siebie, swojego sposobu życia. Człowiek taki potrafi prześladować,
a nawet zabijać
wierzących.
Czasami odrzuca Boga człowiek
oceniany przez innych jako bardzo szlachetny. Przyczyną tego bywa zazwyczaj
ukryta pycha: człowiek taki uważa siebie za lepszego od innych, szczególnie
od wierzących, którzy - według jego mniemania - wszystko robią wyłącznie
dla otrzymania nagrody wiecznej. Osoba taka odrzuca Boga, Kościół,
sakramenty, łaskę, chcąc w ten sposób udowodnić sobie
oraz innym, że bez tego
wszystkiego stać ją
na postępowanie doskonalsze niż postępowanie wierzących.
Oczywiście mogą być
też ateiści, którzy znajdują się
w takim stanie bez własnej winy, np. ktoś się urodził i wychował w rodzinie
ateistycznej. Sobór Watykański II poucza, że tych ludzi Bóg doprowadzi do
zbawienia, o ile będą współpracować z Jego łaską
przez szczere szukanie prawdy i postępowanie zgodne z głosem sumienia. I tak w
Konstytucji dogmatycznej o Kościele czytamy: „Nie odmawia też
Opatrzność Boża
koniecznej do zbawienia pomocy takim, którzy bez własnej winy w ogóle nie
doszli jeszcze do wyraźnego poznania Boga, a usiłują, nie bez łaski Bożej,
wieść uczciwe życie” (KK 16).
