NIEROZERWALNOŚĆ MAŁŻEŃSTWA
Według nauki katolickiej zawarte ważnie
małżeństwo jest nierozerwalne, dopóki żyje współmałżonek. Kościół
nie uznaje zatem rozwodów.
1. Dlaczego małżeństwo
jest nierozerwalne? Mt 19,1-9
Nierozerwalność małżeństwa
sakramentalnego wynika stąd, że przez ten sakrament nowożeńcy zostali włączeni
w trwałą jedność, jaka istnieje między Chrystusem i Kościołem, będącym
Jego Mistycznym Ciałem. Jak Chrystus-Głowa i Kościół tworzą jeden,
nierozerwalny organizm, tak i małżonkowie, uświęceni przez łaskę
Chrystusa, stanowią aż do śmierci jedno, nierozerwalne ciało. „Co więc
Bóg złączył — poucza Jezus Chrystus—niech człowiek nie rozdziela” (Mt
19,6). Małżeństwo sakramentalne jest zatem czymś więcej niż czysto ludzką
umową i przyrzeczeniem wzajemnej miłości, choć nawet ludzka tylko przysięga
domaga się spełnienia tego, co się obiecało. Raz dane słowo zobowiązuje
do wierności obietnicy.
Sama natura miłości wymaga trwałości
małżeństwa. Niepoważnie brzmiałyby słowa przysięgi czasowej tylko miłości
i wierności, np.: „Ślubuję ci miłość aż do momentu, gdy mi się
znudzisz”, albo: „Będę cię bardzo kochać, dopóki będziesz piękna,
zdrowa, miła dla mnie, dopóki mi będzie z tobą dobrze”, albo: „Ślubuję
ci miłość aż do chwili, kiedy poznam kogoś milszego od ciebie”. Bóg
wymaga od człowieka miłości trwałej, biorącej odpowiedzialność za
drugiego człowieka, miłości bezinteresownej, gotowej na wszystko, uznającej
człowieka za wielką wartość, której nie można porzucić. Bezsensem byłyby
małżeństwa czasowe, „na próbę”, by się przekonać, czy drugi mi
odpowiada pod względem erotycznym. Narzeczeni mają obowiązek poznać się
wzajemnie jak najlepiej, czego domaga się dobro i trwałość ich przyszłego
małżeństwa. Dla budowania wspólnego życia potrzebna jest pewna jedność
w sprawach istotnych. Młodzi ludzie powinni zatem poznać charakter,
wychowanie, światopogląd partnera życia, powinni korzystać z doświadczenia
innych osób. Poznanie jednak nie może krzywdzić drugiego, co miałoby
miejsce w przypadku przedślubnego współżycia, w przypadku tworzenia „próbnych”
małżeństw. Trwałości i nierozerwalności małżeństwa wymaga także
dobro dziecka. Potrzebuje ono rodziców i rodziny, w której panuje atmosfera
jedności, opartej na miłości i wzajemnym poszanowaniu godności osobowej.
2. Czy słowa
Chrystusa mówiące o „wypadku nierządu” nie dopuszczają rozwodów?
Mt 5,32; 19,1-9
Ważnie zawarte małżeństwo i dopełnione
przez współżycie jest absolutnie nierozerwalne, co jednoznacznie wynika ze
słów Chrystusa: „Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie
rozdziela” (Mt 19,6). Słowa Zbawiciela: „A powiadam wam: Kto oddala swoją
żonę — chyba w wypadku nierządu — a bierze inną, popełnia cudzołóstwo”
(Mt 19,9) — kościół katolicki rozumie jako rozerwanie związku, który małżeństwem
nie był, który tylko w oczach ludzi za nie uchodził.
3. Na czym polega
unieważnienie małżeństwa? Mt 19,12
Unieważnienie nie jest rozwodem,
lecz oficjalnym stwierdzeniem przez odpowiednią władzę kościelną, że małżeństwo
od początku było nieważne, np. dlatego, że zostało zawarte pod przymusem
lub przez osoby niepoczytalne, np. poważnie chore umysłowo: dlatego, że
osoby decydujące się na ślub nie chciały zawrzeć małżeństwa wymaganego
przez Chrystusa, np. nie chciały się zobowiązać do wzajemnej wierności,
nie pragnęły zawrzeć związku na całe życie, wykluczały z góry
potomstwo; dlatego że zaistniała jakaś przeszkoda uniemożliwiająca
zawarcie małżeństwa, np. dana osoba już była związana węzłem małżeńskim,
co jednak zataiła. Kościół, w trosce o dobro i trwałość małżeństwa,
ustanowił różne przeszkody małżeńskie, od których zresztą, gdy
istnieje ku temu słuszna przyczyna, może dyspensować, np. biskup może
zezwolić na ślub z osobą nieochrzczoną, z niewierzącym, z kuzynem lub
kuzynką itp.
4. Co sądzi kościół
katolicki o nierozerwalności małżeństw chrześcijan niekatolików, czyli
protestantów i prawosławnych?
Za sakramentalne, a tym samym
nierozerwalne, uważa kościół katolicki zarówno małżeństwa zawierane
przez prawosławnych, jak i małżeństwa protestanckie. Nie może zatem
otrzymać ślubu kościelnego katolickiego np. protestant, który po zawarciu
ślubu w swoim kościele rozwiódł się z żoną i chce zawrzeć ponowny związek
z katoliczką w jej kościele. Za ważne uważa także kościół katolicki małżeństwa
zawarte między katolikami i prawosławnymi w kościele prawosławnym. Jeśli
chodzi o małżeństwa katolików z protestantami zawarte w ich kościołach,
są one ważne, o ile strona katolicka otrzymała odpowiednie zezwolenie
swojego biskupa (por. kan. 1127).
5. Czy może zostać
rozwiązane małżeństwo niechrześcijan? 1 Kor 7,12-16
Małżeństwo, według
Księgi Rodzaju, jest związkiem zamierzonym przez Stwórcę, dlatego powinno
być czymś trwałym, nawet jeśli zostało zawarte przez pogan. Jeśli jednak
jedna z osób nawraca się i przyjmuje chrzest, może zawrzeć nowe małżeństwo
sakramentalne, jeśli uzyska zezwolenie odpowiedniej władzy kościelnej.
Zezwolenie to może jednak otrzymać wtedy, gdy trwanie w poprzednim związku
zagrażałoby przyjętej wierze, czyli wtedy, gdy współmałżonek nie chce
się dobrowolnie nawrócić, a jego zachowanie uniemożliwiłoby życie według
wiary i moralności chrześcijańskiej (por. kan. 1143—1147).
6. Na czym polega
separacja małżeńska? 1 Kor 7,10-11
Ponieważ małżonkowie
zostali sakramentalnie włączeni w jedność istniejącą między Chrystusem
i Jego Kościołem, dlatego ich związek nie może zostać rozwiązany przez
nikogo. Nieraz jednak życie wspólne jest niemożliwe, zagraża bowiem
wierze, moralności, zdrowiu, prawidłowemu wychowaniu dzieci itp. W takich
wypadkach możliwa jest separacja (por. kan. 1153). Rozłączeni małżonkowie
nie mogą jednak zawierać nowych związków małżeńskich. Aby wytrwać w
samotności, powinni prowadzić intensywne życie religijne, wiele się modlić,
często przystępować do sakramentów świętych. Także aktywne złączenie
się z różnymi wspólnotami religijnymi, np. spotykającymi się na kręgach
biblijnych, na wspólną modlitwę, może być dla nich wielką pomocą w
samotnym życiu.
