Różnice między religiami
Chrześcijaństwo nie jest jedyną
religią istniejącą na świecie. Dlatego też, stojąc wobec wielości wyznań,
wielu ludzi zadaje sobie pytanie:
„Czym właściwie chrześcijaństwo
różni się od innych religii?” Zajmijmy się bliżej tym zagadnieniem.
1. Na co należy zwracać
uwagę porównując chrześcijaństwo
z innymi religiami?
Nieraz słyszy się opinię, że
wszystkie religie są takie same, ponieważ we wszystkich mówi się o jakiejś
nadprzyrodzonej istocie lub pozaziemskich mocach, we wszystkich też spotykamy różne
ryty sakralne. Takie ustawienie sprawy stanowi poważne uproszczenie problemu,
ponieważ oprócz podobieństw występują też liczne różnice między
religiami. Mogą one dotyczyć sposobu pojmowania Boga,
Jego odniesienia do nas, zbawienia, rozumienia zasad moralnych, sensu różnych
rytów sakralnych itp.
Porównując różne religie
należy strzec się zbytnich uogólnień. Chcąc dokonać
właściwego porównania, trzeba
dobrze zanalizować chrześcijaństwo
oraz daną konkretną religię, z którą je zestawiamy. Następnie trzeba dokładnie
określić, na czym polegają
podobieństwa i różnice. Z pewnością istnieją różne podobieństwa między
chrześcijaństwem a religiami pogańskimi, ponieważ i w tych wyznaniach
znajdują się okruchy Bożej prawdy, Bożego objawienia. Porównanie nie będzie
jednak dokładne, jeśli poprzestanie się na ustaleniu samych tylko zbieżności,
zapominając o licznych różnicach. Dokonując porównywania religii, można też
ulec niebezpieczeństwu zbytniego koncentrowania się na samych tylko
widzialnych obrzędach, pomijając wiele subtelności z dziedziny prawdy oraz
zasad moralnych.
2. Na czym polega zasadnicza różnica
między chrześcijaństwem a religiami politeistycznymi? Dz
17,22-34
Chrześcijanie wierzą w
istnienie jedynego Boga w Trójcy Świętej. Chrześcijaństwo zdecydowanie
odrzuca, w przeciwieństwie do religii politeistycznych, możliwość
istnienia wielu bogów i bóstw. Są
oczywiście niechrześcijańskie religie wyznające wiarę w jednego Boga. Do
nich należy między innymi judaizm i mahometanizm. Ponadto w niektórych
religiach politeistycznych spotyka się wiarę w jedno Bóstwo najwyższe. Na
ten fakt zwrócił uwagę św. Paweł w swoim przemówieniu na Areopagu. Zwracając
się do Greków, powiedział on: „Widzę, że jesteście pod każdym względem
bardzo religijni. Przechodząc bowiem i oglądając wasze świętości jedną po
drugiej, znalazłem też ołtarz z napisem: «Nieznanemu Bogu». Ja wam głoszę
to, co czcicie, nie znając” (Dz 17,22-23).
3. Jaka prawda o Bogu szczególnie mocno zaakcentowana jest w religii chrześcijańskiej?
1 J 4,16; Łk
15,3-7; 1 J 4,9-10; Rz 5,6-8
Św. Jan syntetycznie ujmuje istotę chrześcijańskiej nauki mówiąc: „Myśmy
poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam. Bóg jest miłością: kto
trwa w miłości, trwa w Bogu, a Bóg trwa w nim” (1 J 4,16). Bóg objawienia
- to dobry Ojciec, który kocha każdego z nas swoją niezmienną miłością,
niezależnie od naszych grzechów i niedoskonałości.
On kocha nas nie dlatego, że
jesteśmy święci i bezgrzeszni, lecz dlatego, że jest Miłością. Ta miłość
Boża do nas, ujawniła się w różnych
Jego dziełach, mianowicie w stworzeniu świata i nas, w przyjściu Syna Bożego,
Jezusa Chrystusa, na świat, w Jego zbawczej śmierci krzyżowej, w powstaniu z
martwych, w zesłaniu Ducha Świętego, w założeniu Kościoła, w ustanowieniu
sakramentów. Pełnia tej Boskiej miłości ujawni się jeszcze w przyszłym
odnowieniu świata i ludzkości, w ustanowieniu królestwa Bożego, w którym
Pan otrze łzę z wszelkich ludzkich oczu, w którym nie będzie już śmierci
ani żałoby, ani krzyku, ani trudu, ani żadnego cierpienia (por. Ap 21,4).
Teologia chrześcijańska usiłuje dokładnie opisać różne
przejawy Bożej miłości ujawnione w naszej historii od stworzenia świata oraz
te, które jeszcze się ujawnią w przyszłym dziele odnowy wszystkiego przez
Chrystusa. Historia ukazującej się
na różne sposoby niezgłębionej dla nas Bożej miłości to historia
zbawienia.
W wielu religiach pogańskich
także mówi się o życzliwości bóstw lub bóstwa, o nadprzyrodzonej ich
pomocy. Jednak religie te mocno akcentują działanie człowieka, który musi
sam zrobić pierwszy krok w stronę
bóstwa, by pozyskać jego miłość,
pomoc i wsparcie, np. musi składać
liczne ofiary, błagać
o pomoc, dokonywać
magicznych obrzędów itp. Chrześcijaństwo
natomiast bardzo mocno akcentuje uprzedzającą miłość
Bożą. Stwórca, którego objawia
nam Pismo św., to Istota kochająca każdego człowieka, nawet grzesznika, to
dobry Ojciec pragnący zbawienia wszystkich ludzi. Fundamentem religii chrześcijańskiej
jest prawda, że nie człowiek, a sam Bóg jako pierwszy zatroszczył się o
jego zbawienie i posłał na grzeszny świat swojego umiłowanego Syna, Jezusa
Chrystusa. Mówi o tym św. Jan słowami: „W tym objawiła się miłość
Boga ku nam, że zesłał Syna
Swego Jednorodzonego na świat, abyśmy życie mieli dzięki Niemu. W tym
przejawia się miłość, że
nie my umiłowaliśmy Boga, ale że On sam nas umiłował i posłał Syna
Swojego jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy” (1 J 4,9-10). Tę
uprzedzającą miłość Bożą
do nas ukazuje nam Chrystus w swojej przypowieści o zabłąkanej owcy (por. Łk
15,3-7). To nie zgubiona owca szuka pasterza, lecz przeciwnie, pasterz - owcy.
Podobnie też kochający Bóg ustawicznie szuka każdego człowieka, każdego z
nas, ponieważ wszyscy zgrzeszyliśmy i wszystkim nam zagroziło wieczne potępienie
po śmierci. O tej darmo nam danej i uprzedzającej miłości Boga do nas mówi
także św. Paweł stwierdzając: „Chrystus bowiem umarł za nas jako za
grzeszników w oznaczonym czasie, gdyśmy [jeszcze] byli bezsilni. A [nawet] za
człowieka sprawiedliwego podejmuje się ktoś umrzeć
tylko z największą trudnością.
Chociaż może jeszcze za człowieka życzliwego odważyłby się ktoś ponieść
śmierć. Bóg
zaś okazuje nam swoją miłość
[właśnie] przez to, że Chrystus
umarł za nas, gdyśmy byli jeszcze grzesznikami” (Rz 5,6-8).
4. Na czym polega zaakcentowanie miłości
w moralności chrześcijańskiej? 1 J 4,7-8; Łk 10,27; Mt 5,43-48;
25,31-46
Ponieważ Bóg jest Miłością,
dlatego też miłość stanowi fundament chrześcijańskiej
moralności. „Umiłowani - powie św. Jan - miłujmy się wzajemnie, ponieważ
miłość jest z Boga, a każdy,
kto miłuje, narodził się z Boga i zna Boga. Kto nie miłuje, nie zna Boga, bo
Bóg jest miłością” (1 J 4,7-8). Chrystus przypomina najważniejsze
przykazanie: „Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą
swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a swego bliźniego
jak siebie samego” (Łk 10,27). Jezus wymaga od swoich uczniów nawet miłości
do wrogów (por. Mt 5,43-48). Miłując człowiek upodabnia się do Boga. Od
wypełniania nakazu miłości zależy też zbawienie człowieka (por. Mt
25,31-46).
5. Na czym polega różnica między
pogańskimi obrzędami sakralnymi a sakramentami sprawowanymi w Kościele?
Jeśli spotykamy się z jakimś
podobieństwem obrzędów pogańskich i chrześcijańskich, jest to jedynie
podobieństwo zewnętrzne. Pogańskie ceremonie sakralne są działaniem
samego tylko człowieka lub grupy osób pragnących się uświęcić,
oczyścić,
dostąpić
pomocy bóstwa i znaleźć
jego przychylność.
Co się zaś tyczy liturgii Kościoła,
sakramentów - są one przede wszystkim różnymi formami działania samego
Boga, pragnącego nas uświęcić, a nie tylko działaniem
ludzkim. Według wiary Kościoła kiedy sprawowane są sakramenty, sam Bóg
oddziałuje na nas zbawczo, uświęca nas, przebacza grzechy, doskonali. I tak
np. w sakramencie chrztu nie człowiek, a sam Bóg uwalnia ochrzczonego od
grzechu pierworodnego, odradza go duchowo, przekształca w swoje dziecko. W
sakramencie pokuty nie kapłan, a sam Chrystus przebacza grzechy i udziela
swojej łaski. W sakramencie małżeństwa Bóg uświęca i umacnia ludzką miłość
mężczyzny i kobiety.
Nie można sakramentów
Kościoła uważać za pobudzanie Boga do miłości
i przychylności, jak się to często zdarza w przypadku sprawowania pogańskich
obrzędów sakralnych. Skoro Bóg jest miłością absolutną, niepotrzebne jest
pobudzanie Go do miłości jakimiś ludzkimi praktykami. Bóg umiłował nas
jako pierwszy, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy. Ta Jego miłość
stała się powodem stworzenia nas,
ona też pobudza Boga do ciągłego uświęcania nas przez sakramenty. Ojciec
niebieski troszczy się o wieczne szczęście człowieka dlatego, że go kocha,
a nie dlatego, że ten składa Mu jakieś ofiary lub też wypełnia określone
praktyki. Bóg swoją darmową miłością kocha każdego, nawet największego
grzesznika.
PODSUMOWANIE
Bóg nie tylko istnieje, ale ponadto jeszcze się
nam objawił. Kosmos i stworzony przez Boga człowiek uzmysławia nam Jego
wspaniałość i mądrość.
Odsłanianie się Boga przed nami
dokonywało się stopniowo w ciągu wieków przez wybranych ludzi - proroków.
Najdoskonalszym objawieniem Boga było przyjście na świat Jego Syna, Jezusa
Chrystusa. Wszystkie Jego słowa i czyny objawiają nam nieogarnioną miłość
Bożą. Szczególnym źródłem
poznania Boga i Jego objawienia jest dla nas Pismo św. oraz pisma Ojców Kościoła,
teologów żyjących w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.
Bóg jest nieskończenie doskonały;
jest Prawdą i Miłością. Jeśli zaś jest Miłością, nie może być
jedną osobą, gdyż miłość
jest relacją międzyosobową.
Wierzymy w Boga w trzech osobach, w Trójcę Przenajświętszą. Pomimo
istnienia trzech osób Boskich, Bóg jest tylko jeden. Bóg jest istotą duchową,
niezłożoną, nieskończoną, niezmierzoną, wszechobecną, wieczną, niezmienną,
niewidzialną, wszechmocną. Działanie tego Boga ujawniło się w historii
zbawienia poczynając od stworzenia świata i ma trwać aż
do dnia ponownego przyjścia Chrystusa w chwale na końcu dziejów.
Aby ustrzec objawioną nam naukę
przed skażeniem, Chrystus powierzył ją Kościołowi, który dzięki działaniu
Ducha Świętego nie może, jako całość, błądzić
w wierze. Urząd Nauczycielski Kościoła,
tzn. papież i kolegium biskupie zjednoczone z nim, wyjaśniał w ciągu wieków
i nadal wyjaśnia objawioną nam naukę, strzegąc jej w ten sposób przed
zniekształceniem.
Bóg jest duchem, dlatego Go nie widzimy. Można
Go jednak poznać przez wiarę
w to, co nam sam objawił. Wiara ukazuje nam rzeczywistość,
o której żadna nauka nic nam nie
może powiedzieć: Boga, Jego zbawcze zamiary. Jego
przeogromną miłość
do nas. Dzięki wierze potrafimy
inaczej spojrzeć na człowieka
i na nas samych, gdyż możemy zrozumieć lepiej sens
naszego życia, przeznaczenie do
wiecznego szczęścia z Bogiem i do zmartwychwstania. Dojrzała wiara przejawia
się w zażyłej przyjaźni z Bogiem, w żywym, modlitewnym obcowaniu z Nim oraz
w „Bożym” patrzeniu na nas samych, na wydarzenia, na ludzi. Prawdziwa wiara
łączy się z wielkim zaufaniem kochającemu Bogu.
Wiara jest czymś dynamicznym,
mogącym się ciągle rozwijać lub maleć.
Rozwój wiary zależy od trzech
czynników: od łaski Bożej, która nas oświeca wewnętrznie, od wpływu środowiska,
np. od rodziny, kolegów, kapłanów, oraz od naszej osobistej współpracy. Współpraca
ta polega na ciągłym rozmyślaniu nad słowem Bożym, na czytaniu Pisma św.,
na rozważaniu tajemnic różańca i na wcielaniu w życie poznanej Bożej
nauki.
Postawą przeciwną wierze jest
niewiara i ateizm. Do postaw tych może człowieka doprowadzić
zaniedbywanie poznawania prawd Bożych,
izolowanie się od nich, a także niechęć do poznawania
siebie oraz obawa przed koniecznością
zmiany swego niemoralnego sposobu życia. Istnieje też ateizm pozorny, polegający
na odrzucaniu fałszywego boga, którego w rzeczywistości nie ma.
